11/03/2024
Վաշինգտոնի համալսարանի գիտնականները ցույց են տվել Անտարկտիդայի շելֆային սառցադաշտերի երկայնքով ձգվող հայտնի խոշորամասշտաբ ճեղքերից ամենաարագ զարգացողի տեսքը:
Վերջերս AGU Advances-ում հրապարակված ուսումնասիրությունը, ցույց է տալիս, որ մոտավորապես 10.5 կմ երկարությամբ ճեղքը ձևավորվել է 2012 թվականին, մոտավորապես 5.5 րոպեում՝ Փայն Այլենդ սառցադաշտի վրա, որը նահանջող շելֆային սառցադաշտ է և այն հետ է պահում ավելի հզոր Արևմտաանտարկտիկական սառցաշերտը: Սա նշանակում է, որ ճեղքը առաջացել է մոտավորապես 35 մ/վ կամ մոտ 126 կմ/ժամ արագությամբ։
Ուսումնասիրությունը ցույց է տալիս, որ որոշակի պայմաններում շելֆային սառցադաշտը կարող է շատ մեծ արագությամբ մասնատվել: Հետազոտության համար, որպես ելակետային տվյալներ՝ օգտագործվել են արբանյակային նկարները, ինչպես նաև սեյսմիկ երեք սարքերի տվյալները, որոնք տեղադրվել են շելֆային սառցադաշտում 2012 թվականին այլ հետազոտողների կողմից։
Ըստ հետազոտողների խմբի տվյալ բեկվածքը, ճեղք է, որն անցնում է մոտ 300 մետր հաստությամբ լողացող սառցի շերտով։ Նման ճեղքերը հանդիսանում են շելֆային սառցադաշտի հալման նախանշաններ, որի դեպքում սառույցի մեծ կտորները սառցադաշտից անջատվում են և ընկնում են ծով։
Անտարկտիդայի այլ մասերում ճաքերը հաճախ զարգանում են ամիսների կամ նույնիսկ տարիների ընթացքում, բայց դա կարող է ավելի արագ տեղի ունենալ արագ փոփոխվող կլիմայի պայմաններում, և այն, ինչ տեղի է ունենում Փայն Այլենդ սառցադաշտի հետ, խոսում է այն մասին, որ Արևմտաանտարկտիկական սառցածածկույթը, ամենայն հավանականությամբ, արդեն անցել է օվկիանոսում իր քայքայման շրջադարձային կետը։
