09/06/2025
Ատլանտյան օվկիանոսի ջրի շրջանառության շնորհիվ տաք ջրերը տեղափոխվում են դեպի Հյուսիսային բևեռային շրջաններ, իսկ սառը և խիտ ջրերը՝ դեպի արևադարձային լայնություններ: Գրենլանդիայի ափամերձ տարածքները կարևորագույն վայրեր են, որոնք ազդում են ջրի և սննդանյութերի շրջանառության վրա:
Գրենլանդիայի ափի մայրցամաքային շելֆը առանձնանում է խորը ակոսներով, որոնք կոչվում են սառցադաշտային ակոսներ: Անտարկտիդայում կատարված հետազոտությունները ցույց են տալիս, որ այնտեղ սառցադաշտային ակոսները ուժեղացնում են սառը և տաք ջրերի միախառնումը, բայց քիչ տվյալներ են հավաքագրվել որոշելու համար, թե արդյոք նույնը տեղի է ունենում Գրենլանդիայի ակոսների դեպքում:
2022 թվականի ամռան վերջին Նիլ Արմսթրոնգ նավի վրա, «Մերձբևեռային Հյուսիսատլանտյան Շրջադարձ» ծրագրի շրջանակներում, հետազոտողները ուսումնասիրել են, թե ինչպես են Գրենլանդիայի սառցադաշտային ակոսները ազդում օվկիանոսային շրջանառության վրա: Նրանք տվյալներ են հավաքել Գրենլանդիայի հարավ-արևմուտքում։
Արդյունքները ցույց են տվել, որ սառցադաշտային ակոսները նպաստում են, որպեսզի Ատլանտյան օվկիանոսի տաք և աղի ջրերը հասնեն և միախառնվեն բևեռային սառը ջրերի հետ։ Սառցադաշտային ակոսների շրջակայքի ջրերը ավելի թարմ են և սառը, ավելի հարուստ թթվածնով և աղքատ սննդանյութերով, քան մոտակա ծովափնյա ջրերը։ Ջրային պայմանների այս փոփոխությունները կարող են փոքր-ինչ սահմանափակել սառցադաշտային սառույցի հալքը։
Հեղինակների խոսքով՝ ուսումնասիրությունը նոր պատկերացում է տալիս Գրենլանդիայի թերուսումնասիրված սառցադաշտային ակոսների և դրանց դերի մասին կլիմայական համակարգի մոդուլյացիայի գործում։ Այնուամենայնիվ, նրանք նշում են, որ անհրաժեշտ է լրացուցիչ հետազոտություններ՝ գնահատելու սառցադաշտային ակոսների ազդեցությունը համաշխարհային օվկիանոսիշրջանառության վրա։
